De keuze tussen melkrobot en melkstal blijft een belangrijke discussie binnen de melkveehouderij. Steeds meer ondernemers kiezen bij nieuwbouw voor robots, maar beide systemen hebben voor- en nadelen, afhankelijk van het bedrijf. Wat klopt er van deze aannames? Bij LIBA hebben we een analyse gemaakt om hier meer inzicht in te krijgen. We hebben hiervoor de bedrijfseconomische cijfers van boekjaar 2023 van 43 robot bedrijven vergeleken met die van 110 melkstalbedrijven.
Bezetting van de stal
Melkstallen worden gemiddeld iets intensiever benut dan robots: melkstalbedrijven houden vaak meer koeien per stalplaats dan robotbedrijven. Daarnaast verkopen robotbedrijven vaker fokvee, terwijl melkstalbedrijven hun dieren meestal zelf aanhouden.
Robot boeren melken harder?
Robotbedrijven melken gemiddeld zo’n 5% meer melk per koe (513 liter meer) dan melkstalbedrijven. Dit verschil is statistisch significant en kan komen doordat bedrijven met hogere productie vaker voor robotmelken kiezen, onder meer vanwege de mogelijkheid tot drie keer daags melken. Toch is de spreiding binnen beide groepen groot en halen de beste bedrijven, ongeacht het systeem, vergelijkbare hoogproductieve niveaus.
Saldo per koe
Uit de cijfers blijkt dat robotbedrijven per koe hogere melkgeldopbrengsten hebben dankzij de hogere melkproductie. Daarnaast zijn de vervangkosten per koe bij robotbedrijven gemiddeld €220 per jaar, zo’n €50 lager dan bij melkstalbedrijven. Dit verschil komt doordat sommige robotbedrijven fokvee verkopen, maar omdat niet alle robotbedrijven dit doen, is het verschil niet significant.
Wel hebben robotbedrijven, mede door de hogere productie en het lokken van koeien naar de robot, significant hogere mengvoerkosten. Andere voerkosten en veekosten verschillen niet tussen de groepen.
De extra melkgeld opbrengsten van ca 200 euro worden voor 136 euro teniet gedaan door extra mengvoerkosten. Dit maakt dat de robotbedrijven een saldo per koe hebben dat een klein beetje hoger ligt dan bij de melkstal bedrijven maar het verschil is niet significant te noemen.
Uit onderzoek blijkt dat het boveneinde van de robotbedrijven financieel wat beter presteert dan bij melkstalbedrijven, maar melkstalbedrijven laten grotere uitschieters zien en kennen meer spreiding. Belangrijkste conclusie: het verschil tussen individuele bedrijven is veel groter dan het verschil tussen melksystemen. De ondernemer zelf maakt dus het echte verschil.
Rendement gelijk
Hoewel robotbedrijven een hoger saldo per koe laten zien, verdwijnt dit voordeel als naar het saldo per stalplaats wordt gekeken. Melkstallen benutten hun capaciteit net iets intensiever. Ook de kritieke opbrengstprijs en bodemopbrengstprijs zijn vergelijkbaar tussen beide systemen, ondanks hogere afschrijvingen bij robotbedrijven.
Arbeid: Minder werk met een robot?
Een belangrijke reden voor de keuze voor robots is de verwachting van minder arbeidsbehoefte. De cijfers laten echter zien dat de arbeidstijd per koe sterk varieert, zowel bij robot- als melkstalbedrijven. De bedrijfsinrichting en management lijken een grotere rol te spelen dan het melksysteem zelf in de benodigde arbeid.
Conclusie: Ondernemer maakt het verschil
Concluderend kunnen we stellen dat het economisch niet veel uitmaakt of u kiest voor robots of een melkstal. Om terug te komen op de titel van dit artikel hebben beide systemen hebben voor- en nadelen. Het is belangrijk om te kijken wat past bij u als ondernemer en wat past bij uw bedrijf. Kijk hierbij ook zo goed mogelijk vooruit naar de toekomst: u bouwt voor de komende twintig jaar!
Meer weten? Lees ons artikel in Melkveebedrijf.